AB’nin, İran nükleer anlaşması için “son metni” masada

İran, ABD ve AB ortasındaki İran nükleer mutabakata geri dönüş müzakereleri aylar sonra 4 Ağustos’ta yine Avusturya'nın başşehri Viyana'da başlamıştı.

Viyana'da sona eren 4 günlük dolaylı görüşmelerin akabinde 2015 İran nükleer mutabakatını yine canlandırmak için AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “son metni” ortaya koyduğunu aktardı.

"Cevaplar olumluysa, bu muahedeyi imzalayabiliriz"

Borrell, "Müzakere edilebilecek olan şey müzakere edildi ve şu anda son bir metinde. Lakin her teknik mevzunun ve her paragrafın ardında başkentlerde alınması gereken siyasi bir karar var" tabirlerini kullanarak, "Bu yanıtlar olumluysa, bu muahedeyi imzalayabiliriz" dedi.

Borell’in açıklamasından evvel üst seviye bir AB yetkilisi gazetecilere verdiği demeçte, 15 aydır müzakere edilen metinde daha fazla değişiklik yapılamayacağını ve taraflardan en fazla birkaç hafta içinde en son bir karar beklediklerini söz etmişti.

Yetkili, "Bu bir paket teklif. 20. sayfaya katılıp, 50. sayfaya katılamazsınız. Evet ya da hayır demek zorundasınız" demişti.

ABD mutabakata hazır

ABD Dışişleri Bakanlığından bir sözcü, ABD’nin AB teklifleri temelinde resmi olarak Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı (JCPOA) olarak isimlendirilen muahedeyi tekrar canlandırmak için bir mutabakata süratle varmaya hazır olduğunu söz etti.

İran, mutabakatın tekrar canlandırma olarak görülmemesini talep etti

İHA'nın haberine nazaran İranlı yetkililer ise, İran’daki istişarelerin akabinde "ek görüş ve değerlendirmelerini" müzakereleri koordine eden Avrupa Birliği'ne ileteceklerini söyleyerek, AB'nin tekliflerini sonuncu olarak görmediklerini belirttiler. İran tarafı ayrıyeten, ABD ve öteki Batılı güçlerin muahedeyi yine canlandırma dışında görmelerini talep etti.

Nükleer mutabakata dönüş müzakereleri

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya ile İran ortasında 2015 yılında "Kapsamlı Ortak Hareket Planı” ismi verilen ve İran nükleer faaliyetlerinin denetlenmesini içeren mutabakat imzalanmıştı.

Eski ABD Lideri Donald Trump 2018 yılında tek taraflı olarak muahededen çekilmiş, İran idaresi de nükleer faaliyetlerini mutabakat öncesine döndürmüştü. Bunun üzerine ABD idaresi, İran'ı ağır ekonomik yaptırımlarla amaç almıştı.

Nükleer mutabakata dönüş için Avusturya’nın başşehri Viyana’da Nisan 2021'de İran, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ve Almanya ortasında müzakerelere başlanmıştı.

ABD Lideri Joe Biden'ın Kasım 2021'de misyona başlamasıyla ABD'nin de mutabakata dönmesi için görüşmeler yürütülüyordu lakin müzakereler geçtiğimiz mart ayında farklı nedenlerle durdurulmuştu.