Avrupa’nın atacağı TANAP adımına Türkiye’nin onayı gerekiyor
Avrupa, Azerbaycan'dan alınan doğalgazı iki katına çıkarmayı planlıyor.
AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen ve AB Kurulunun Güçten Sorumlu Üyesi Kadri Simson, dün Azerbaycan'dan doğalgaz alımını artırmak ve mevcut kapasiteyi iki katına çıkarmak için âlâ niyet muahedesi imzaladı.
Von der Leyen, dün yaptığı açıklamada, "AB, daha muteber enerji"tedarikçilerine yöneliyor." sözlerini kullanarak Avrupa'nın, Rus gazını ikame edecek çalışmaları sürdüreceğini belirtmişti.
Öncelik Türkiye'de
Ancak, Trans Anadolu Doğazgaz Boru Sınırı (TANAP) için Türkiye ile Azerbaycan arasınada 2012 yılı 26 Haziran'da imzalanan anlaşmanın 7. hususunun 8 ve 9. fıkralarına nazaran, boru sınırındaki ek kapasitede birinci kullanım hakkı Türkiye'ye tanınıyor.
"Tüm doğalgazı öncelikle Türkiye Cumhuriyeti..."
Söz konusu fıkralarda, "Devletler, yıllık on altı (16) milyar metreküp başlangıç hacminin üzerindeki, Azerbaycan Cumhuriyeti’ne ilişkin ve TANAP sisteminden taşınması planlanan tüm doğalgazı öncelikle Türkiye Cumhuriyeti içerisindeki alıcılara teklif edileceğini kabul ederler. TANAP sisteminin yıllık otuz iki (32) milyar metreküplük başlangıç kapasitesinin üzerine genişletilmesi devletlerin karşılıklı mutabakatına tabi olacaktır." ifadeleri yer alıyor.
Avrupa'nın Ankara'dan onay alması gerekiyor
Buna nazaran, Avrupa'nın almak istediği ek doğalgaz ve faydalanmak istediği kapasite için evvel Türkiye ile anlaşılması ve Ankara'nın buna onay vermesi gerekiyor.
Ek yatırımlara ihtiyaç
Toplam 1,3 trilyon metreküp kanıtlanmış doğalgaz rezervine sahip Azerbaycan'dan Avrupa'ya gönderilen gazın artırılması için ek yatırımlara gereksinim duyuluyor.
Güney Gaz Koridoru kapsamında inşa edilen TANAP'ın Avrupa ayağı olan TAP'ın yıllık kapasitesi 10 milyar metreküp olarak hesaplanıyor. Bu boru çizgisinin kapasitesinin iki kat artırılması planlanıyor.
"Rusya'dan, çok daha fazla gaz..."
Rusya'dan yılda yaklaşık 155 milyar metreküp doğalgaz satın alan Avrupa'nın Azerbaycan'dan "çok daha fazla" gaz satın alması durumunda kayda bedel bir ikame kelam konusu olabiliyor.
Avrupa, Güney Gaz Koridoru'nda kapasite artışı istiyor ve bu kapsamda TAP'ın kapasitesinin 10 milyar metreküpten 20 milyar metreküpe çıkarılması teknik olarak mümkün görünüyor.
Hedefler 5 yıldan evvel mümkün değil
TANAP'ın kapasitesinin de 16 milyar metreküpten evvel 24 milyar metreküpe, daha sonra 31 milyar metreküpe çıkartılması, yatırımlarla gerçekleştirilebilecek bir amaç olarak bedellendiriliyor. Bu maksatların ise 5 yıldan evvel hayata geçirilmesi mümkün görünmüyor, kapasite artışları için yatırımlar yapılsa da ek protokoller ve muahedeler gerekiyor.