Fabrika çıkışlı ‘2. el’ başlıyor
Türkiye’deki birinci kolay örneklerini kurumsal ikinci el şirketlerinde gördüğümüz yenilenmiş ikinci el araç pazarında işler büyüyor. Otomotiv devi Renault, Fransa ve İspanya’da ‘Refactory’ ismiyle hizmet veren fabrika çıkışlı ikinci el araç satışı modelini resmen Türkiye’ye getiriyor. Mevzuyla ilgili daha evvel “Değerlendirme aşamasındayız” diyen Renault Group CEO’su Hakan Doğu, 2023 yılında faaliyetlerin başlayacağını belirterek, “Artık son etaptayız. Teknolojik olarak yatırımlarımızın kararını verdik. Türkiye’de ikinci elin yazgısını değiştireceğiz. Yeni bir oyun kuracağız. Muhtemelen öbür üreticiler bizi taklit edecek. Zira, arabaya yanlışsız ulaşma metodu bu olacak. 10 yıl boyunca aracı daima yenileyip garantiler vererek, halkın güvenerek kullanacağı uygun fiyatlı araçlar yapacağız” dedi.
MOTOR DAHİL YENİLEME
Uluslararası Paris Araba Fuarı’nda MAİS A.Ş. Genel Müdürü Dr. Berk Çağdaş ile birlikte sorularımızı yanıtlayan Renault Group Türkiye CEO’su Doğu, fabrika çıkışlı ikinci el hizmetiyle ilgili birinci detayları, “Yenileme merkezi Bursa’daki Oyak Renault fabrikasının içerisinde olacak. Başlangıçta 6 yaşına kadar araçlar yenilecek sonrasında bunu 10 yaşa kadar uzatmayı planlıyoruz. Motor da dahil her şey yenilenebilecek. 2 yıl da garanti sunulacak” kelamlarıyla paylaştı. Pekala, bu araçların alım ve satım süreçleri nasıl yapılacak? Bu noktada devreye Türkiye’deki geniş Renault bayi ağı girecek. Bahisle ilgili bilgiler veren Dr. Berk Çağdaş, Refactory’nin Türkiye için çok değerli bir proje olduğunu belirterek, “İlk etapta yenilenmiş ikinci el araç alım ve satış süreçlerini şubelerimiz kanalıyla yapmak istiyoruz” dedi.
SİSTEM NASIL İŞLİYOR?
Renault birinci ‘Refactory’ yani YENİLEME merkezini 2020 yılında Fransa’da Micra ve Zoe’yi ürettiği Flins fabrikasında devreye aldı. Bu fabrikada Renault, Peugeot, Dacia ve Toyota markalı arabaların yenileme süreçleri gerçekleşiyor. Yalnızca 800 çalışan bu süreçler için özel olarak istihdam ediliyor. Genelde 3-4 yaşında araçlar kabul ediliyor ve yenilemenin akabinde 6 ay ila 1 sene ortasında garanti veriliyor. Tüketici, kendi aracını yeniliyor ve kullanmaya devam ediyor yahut yenilenmiş ikinci el araçları satın alabiliyor. Türkiye’de ise Hakan Doğu’nun da belirttiği üzere hem yaş aralığı hem de garanti mühletleri daha uzun olacak. Sistemin birinci etapta Renault ve Dacia markalı arabalar için geçerli olacağı varsayım edilse de asıl ayrıntılar kısa mühlet içerisinde netleşecek. Bu adımın Türkiye’deki öteki üreticileri de harekete geçirmesi bekleniyor.
‘OTOMOTİVİN APPLE’I OLMAK İSTİYORUZ’
Türkiye’de iki-üç yıl içerisinde bir Ar-Ge merkezi kuracaklarının bilgisini de paylaşan Hakan Doğu, Dr. Berk Çağdaş ile birlikte Türk tüketicilerinin karşısında yakında birçok yenilikle çıkacaklarını bildirdi. Doğu, “Berk Beyefendi ile birlikte yakında 4-5 inovatif proje açıklayacağız. Servisiyle, kontaklı araç tahlilleriyle, teknolojisiyle Türkiye’de hiç kimsenin yapmadığı klasiğin dışında işler yapmak istiyoruz. Dünya değişiyor, otomotiv değişiyor. Türkiye’de otomotivin Apple’ı olmak üzere kendimize gaye koyduk. 53 yıllık esaslı paydaşlığımız (Renault-Oyak Grubu) var. Bu ülkenin otomotiv kesimi için kurucu babalarıyız. Türkiye’de tekrardan otomotiv ekosistemini kurmayı kendimize misyon edindik. Bu vakte kadar yatırım yapmaktan kaçınmadık” tabirlerini kullandı.
BURSA’DAKİ FABRİKAYA ‘YENİ MODEL’ GELİYOR
Doğu, Oyak Kümesi ile Renault’nun 53 yıldır süren esaslı iştirakinin güçlü bir biçimde devam ettiğini vurgularken, fabrikada üretilecek yeni modeller ve dönüşümle ilgili karar basamağında olduklarını söyledi. Doğu, özetle şu halde konuştu: “Sedan mı üretmeliyiz yoksa SUV mu, içten yanmalı motorlarla Renault’u Türkiye’de devam ettirebilir miyiz yahut ettirmeli miyiz. Bunun üzere birçok stratejik kararı kıymetlendirme evresindeyiz. Önümüzdeki 10 yıl için fabrikayı büsbütün doldurup hem iç pazar hem de ihracata uygun bir üretim altyapısı kurmaya çalışıyoruz. Kararlarımızı 2023’in birinci çeyreği içerisinde duyurabiliriz.” Bu ortada, Oyak Renault fabrikalarında CMF-B platformu üzerine Clio’nun içten yanmalı ve hibrit versiyonlarının üretimine devam ediliyor. Yakında tıpkı platformda Mitsubishi Colt’un da üretileceği ise kısa müddet evvel duyuruldu.
İZLENİM
OTOMOBİL FUARLARININ MODASI GEÇİYOR MU?
Aslında bu soru pandemi öncesinde sorulmaya başlanmıştı. Geçtiğimiz hafta yerinde takip ettiğim Paris Araba Fuarı ise malumun ilanı oldu. Teknolojinin arabaların içerisine daha çok girmesiyle birçok üretici araba fuarlarının modasının geçtiğini düşünüyordu. Markalar Cenevre, Frankfurt ve Paris araba fuarları yerine tüketici elektroniği fuarlarına katılmayı tercih ediyorlardı. Örneğin, Togg’un da dünya sahnesine çıktığı Las Vegas’taki CES (Tüketici Elektroniği Fuarı) pandemi tesirinde yapılmasına karşın Ocak 2022’de 44 bin iştirakçiyi ağırladı. Bu fuarda 10 büyük araba üreticisi dahil 160’tan fazla otomotiv teknoloji şirketi uzunluk gösterdi.
1.5 SALON ANCA DOLDU
İşte geçtiğimiz hafta düzenlenen Paris Araba Fuarı hem bu tartışmaların hem de güç, enflasyon, tedarik kriziyle birlikte Avrupa’da yükselen resesyon seslerinin gölgesinde kapılarını açtı. Cenevre Fuarı’nın ertelenmesinin akabinde Avrupa’nın bu yılki birinci ve tek araba fuarı olacak tertibe çok az markanın katılması dikkatimi çeken birinci şey oldu. Adeta stant stant gezerek marka aradım. Lakin, konut sahipleri Renault, Dacia, Peugeot, DS üzere Fransız markalar ile Avrupa pazarında argümanlı olmak isteyen Çinli BYD ve Great Wall ile Vietnamlı Vinfest dışında neredeyse büyük üretici yok üzereydi. İştirak o kadar azdı ki geçmişte 10 büyük salonu dolduran gösteri neredeyse 1.5 salona sığmıştı. Yeniden 2018’de 1 milyonu bulan ziyaretçi sayısının da 400 bine lakin ulaşağı varsayım ediliyordu.
3 TEMEL NEDENİ VAR
Fuarın Genel Müdürü Serge Gachot, düşük iştirakin 3 temel sebebini şu sözlerle açıkladı:
1- Araba fuarlarının modasının geçtiğini düşünen markalar var. Fuara katılmıyorlar ancak birçok da basın gününe gelmek istiyor!
2- Çip ve tedarik krizi nedeniyle siparişleri yetiştirememekten çekinen üreticiler bu yılki fuarı pas geçmek istedi.
3- Rusya-Ukrayna savaşının doğurduğu sonuçlardan etkilenen üreticiler oldu. Bu markalar fuara katılmak üzereyken savaşın akabinde kararından vazgeçti.
Opel, Peugeot, Citroen, Fiat üzere markaları temsil eden Stellantis’in CEO’su Carlos Tavarez de, “Üreticiler gösterilerden elde edilen yatırımın geri dönüşü konusunda artık çok daha seçiçi. Ayrıyeten, elektrifikasyonun artan maliyetleri nedeniyle markalar çeşitli hallerde tasarruf etmeye çalışıyor” kelamlarıyla olaya farklı bir bakış açısı getirdi. Gachot ve Tavarez’in dediği üzere bu yıl gösterinin sönük geçmesinde birçok etken var fakat her şey olağana döndüğünde bile Cenevre, Paris ve Frankfurt araba fuarları muhtemelen ‘uluslararası’ olmak yerine daha ‘bölgesel’ fuarlar olarak yoluna devam edecek.
DIŞARIDA AKARYAKIT KUYRUĞU İÇERİDE HİDROJEN GÖSTERİSİ
Az sayıda iştirakçiye ve kapıda tedarik krizinden dolayı uzayıp giden akaryakıt kuyruklarına karşın Paris Araba Fuarı, heyecan verici gelişmelere de sahne oldu. Bunlardan birincisi, hidrojen yakıt hücresiyle çalışan arabalar, oburu ise mikro araçlar diye tabir edilen şehiriçinde muhtaçlığa yönelik küçük araçlardı. Hopium, Renault, Namx ve Hydromotors hidrojenle çalışan konsept arabalarıyla fuara damga vurdu. Bilhassa Namx’ın değiştirilebilir hidrojen kartuşları büyük ilgi çekti. 3-4 dakikada dolabilen bu kartuşlarla araba 1000 km menzile sahip olabiliyordu. Alışılmış ki, hidrojen yakıt hücresinin şimdi üzerine çalışılan maliyetli bir teknoloji olduğunu hatırlatmakta yarar var.
‘İNSANLAR ARTIK ARABAYA FAZLA ÖDEMEK İSTEMİYOR’
Bu kelamlar Paris Araba Fuarı’nın 17 Ekim’deki basın gününde bir ortaya geldiğimiz Dacia CEO’su Denis Le Vot’a ilişkin. Geçtiğimiz haftalarda yeni logosu ve MANIFESTO isimli konsept arabasını tanıtan marka “sade lakin havalı, güçlü, uygun fiyatlı ve çevreci” bir araba üreticisi vizyonuyla hareket edeceğini paylaşmıştı. Denis Le Vot, görüşmemizde markanın bu dönüşümüne sık sık vurgu yaptı. Elektrifikasyon, artan hammadde fiyatları ve güç krizi üzere sebeplerden, araçların gelecekte daha kıymetli olacağını lakin insanların da artık arabaya gereğinden fazla para ödemek istemediğini söyleyen Vot, “Tam burada Dacia onlara hitap ediyor” diyerek kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Üzerinde çalıştığımız şey kolay ve daha emniyetli araçlar üretmek. Bu noktada, Dacia olarak farklı markalardan da müşteri çekmeye başladık. Artık Dacia’lar yüksek donanımlarla tercih ediliyor. Yani üst segmentlerde müşteriler geliyor ve yüksek donanımlı araçlara Dacia’nın sunduğu mantıklı fiyatlara ulaşabiliyorlar.”
Markanın uygun fiyatlı elektrikli arabası Spring’in 2023 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye’de satışa sunulacağını belirten Denis Le Vot, modelin aylık 5 bin adetlik satış sayısını geride bıraktığını da söyledi. Türkiye’de kasım prestijiyle satışa çıkacak 7 kişilik Jogger’ın da gerek fiyatı gerekse sunduğu özelliklerle başarılı satış sayılarına ulaşacağını tabir eden Vot, “Normal bir 7 koltuklu araba 25 bin iken Jogger sırf 16 bin Euro” dedi. Vot ayrıyeten, Jogger’ın yakında hibrit motorlu ve otomatik vites seçeneğiyle tüketicilerin karşısına çıkacağını da bildirdi.