Meme kanseri, göğüs dokusunu oluşturan hücre kümelerinden birinin değişime uğraması ve denetimsiz olarak çoğalması nedeniyle oluşan tümör sonucu ortaya çıkan bir hastalık.
Kanserli doku, evvel yakın etrafına sonra, göğse yakın lenf bezlerine yayılıyor. Vaktinde teşhis konulup tedavi edilmeyen hastalarda kanser öbür organlara yayılarak tedavisi olanaksız evreye geçiyor.
Meme kanseri bayanlarda görülen kanserlerin %33’ünü oluşturmaktadır. Tüm kanser hastalarının ise %20’sini tehdit etmektedir. Günümüzde her 8 bayandan 1’i hayatı boyunca göğüs kanseriyle karşı karşıya kalma riskiyle yaşamaktadır.
Meme kanseri, göğüs dokusu içinde süt kanalları içerisinde oluşan kanser hücreleridir. Göğüs kanserlerinin yüzde 80’i invaziv duktal karsinomdur. Invaziv duktal karsinom, göğüs kanserinin süt kanallarında ortaya çıktığını gösterir. Göğüs kanserinin yüzde 20’si de invaziv lobüler karsinomdur. Bu cinste ise göğüs kanseri süt kanallarında değil, süt bezlerinde gelişir.
Meme kanserine neden olan hücrelerin çoğalması ve büyümesi epeyce vakit alır. Fakat çoğaldıktan sonra hücreler lenf ve kan yoluyla bedenin başka organlarına yayılabilir. Göğüs kanserinde en değerlisi kanserin kan ve lenf yolu ile öbür organlara yayılmadan teşhisin konmasıdır. Bu kademede konulan bir teşhis ile tedavi oranı çok yüksektir. Bu nedenle göğüs kanserinde erken teşhis çok kıymetlidir.
MEME KANSERİ NEDEN OLUR?
Bilimsel araştırmalar bayanlarda göğüs kanseri gelişiminde rol oynayan muhakkak risk faktörlerinin tanımlanmasını sağlamıştır. Bu risk faktörlerine maruz kalan şahıslarda, toplumun geri kalanındaki bireylere nazaran daha yüksek oranda göğüs kanseri gelişimi görüldüğü tespit edilmiştir. Bu risk faktörleri aşağıdaki üzere özetlenebilir:
Aile Hikayesi: Meme kanserlerinin değerli bir kısmı genetik alt yapı ile bağlıdır. Bu bakımdan bilhassa birinci derece akrabalarda göğüs kanseri hikayesi olan bireylerin, topluma nazaran göğüs kanseri olma riski daha yüksektir. Tıpkı biçimde tek göğüste kanser gelişme hikayesi olan bir şahısta, öbür göğüste de kanser gelişme riski daha yüksektir.
Yaş: Kadınlarda 55 yaş ve sonrasında göğüs kanseri gelişme ihtimali artar.
Cinsiyet: Kadınlarda erkeklere nazaran göğüs kanseri gelişme riski 2 kat daha fazladır.
Adet Görme Yaşı: Meme dokusu genel olarak östrojen ve progesteron üzere bayan eşey hormonlarına hassas bir yapıya sahiptir. Bu nedenle bahsedilen hormonlara maruziyet mühletinin arttığı durumlarda dokularda çoğalma cevabı da artacağından, göğüs kanseri riski de artar. Erken yaşta adet gören bayanlarda kan östrojen ve progesteron seviyesi erken yaşta yükselmeye başladığından, göğüs kanseri gelişme riski yükselir.
Menopoz Yaşı: Adet görme yaşına benzeri halde, daha geç yaşta menopoza uğrayan bir bayanda, kandaki östrojen ve progesteron hormon seviyesi daha geç yaşta azalmaya başlayacağından, göğüs dokusunun hormonlara maruz kalma müddeti artar. Münasebetiyle göğüs kanseri riski de artmış olur.
Gebelik: Hamilelikle birlikte bayanlardaki hormon sistemi tekrar düzenlenir. Gebelik durumunda progesteron hormonunun hakimiyeti ortaya çıkacağından, bayan üreme sistemiyle birlikte, göğüs dokusu da farklı bir gelişim sürecine uğrar. Bu bakımdan, hiç hamile kalmayan bayanlarda yahut ileri yaşta( 30 yaş sonrası) hamile kalan bayanlarda, toplumun geri kalanına nazaran daha yüksek göğüs kanseri riski tespit edilmiştir.
Hormon Tedavisi Alma: Menopoz sonrasında ortaya çıkan sıcak basması, kemik erimesi üzere sorunların tedavisinde kullanılan uzamış hormon replasman tedavisi östrojen ve progesteron içerdiğinden, göğüs kanseri gelişimi açısından risk faktörüdür.
Sigara ve Alkol Alışkanlığı: Sigara ve alkol kullanımı pek çok kanser tipinde olduğu üzere, göğüs kanseri gelişimi açısından da değerli birer risk faktörüdür.
Yoğun Göğüs Dokusuna Sahip Olma: Göğüs dokusunun büyük ve ağır içerikli olması, hem erken teşhis için gereken muayenede kitlenin algılanmasında hem de mamografi üzere sistemler tarafından kitlenin tespit edilmesini zorlaştırabildiği için göğüs kanserinin ilerlemesi açısından risk faktörü kabul edilebilir.
Radyasyon: Göğüs bölgesinde uygulanan yahut kişinin bu bölgeye maruz kaldığı radyasyon hikayesi göğüs kanseri gelişiminde tesirli olabilir
MEME KANSERİNDE RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
-Kadın olmak,
-50-70 yaş ortasında ve menopoz sonrası periyotta olmak,
-Ailesinde (anne yahut baba tarafında) göğüs kanserine yakalanmış akrabaları olmak, (Akrabalık derecesi ne kadar yakın ve göğüs kanserli akraba sayısı ne kadar fazlaysa risk o kadar yükselir)
-Daha evvel göğüs kanserine yakalanmış olmak,
-Adet başlama yaşının erken, menopoz yaşının geç olması,
-Hiç doğum yapmamış olmak,
-İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapmak,
-Doğum yapmış ancak bebeğini emzirmemiş olmak,
-Uzun vadeli hormon tedavisi almak,
-Modern kent ömrü ortamında yaşamak,
-Sigara ve tütün eserleri kullanmak,
-Şişmanlık; bilhassa menopoz sonrası fazla kilo almak ve doymuş -yağlardan varlıklı besinleri fazla ölçüde tüketmek,
-Fiziksel aktivite azlığı
MEME KANSERİ EVRELERİ NELERDİR?
Meme kanseri çok sık karşılaşılan ve süratli ilerleyebilen bir kanser olmasına karşın erken evrede teşhis aldığında son derece faal tedavi edilebilir ve epeyce başarılı sonuçlar elde edilir. Kanserin birinci evresinde göğüsteki tümörlü dokunun çapı 2 santimetreden küçüktür ve koltuk altı bölgesinde lenf bezi büyümesi görülmez.
Evre 1 olarak isimlendirilen bu periyotta teşhis alıp tedavi edilen şahıslarda 5 yıl sonrası sağ kalım oranı %98’dir. Kitle çapının 2 santimetreden büyük olduğu devir, evre 2 olarak isimlendirilir ve bu evrede lenf bezlerinde büyüme görülebilir ya da görülmeyebilir.
Evre 3 olarak tanımlanan periyotta ise tümörlü dokunun çapı 5 santimetreyi aşmış, koltuk altında lenf büyümesi besbelli hale gelmiş durumdadır. Bu evrede teşhis alan göğüs kanseri hastalarında tedavi sonrası 5 yıllık süreçte sağkalım oranı yarı yarıya azalır ve %50,6 üzere bir oranda muvaffakiyet elde edilir.
Meme kanseri ile çaba kapsamında erken teşhis kritik değer taşıdığı için kanser evreleri hakkında bilgi sahibi olmak, tertipli olarak kendi kendine göğüs muayenesi yaparak kitleyi en erken evrede saptamak, hakikat vakitte tabip muayenesine ve mamografi çekimi üzere ileri görüntüleme tekniklerine başvurmak son derece kıymetlidir.
MEME KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Meme kanseri klinik evresine bağlı olarak farklı semptom yahut bulgulara yol açabilir. Erken evredeki göğüs kanserlerinde hastalarda rastgele bir şikâyet olmayabilir. Bu devirde göğüsteki kitle elle hissedilmeyecek kadar küçük olup fakat muhakkak radyolojik testler ile görüntülenebilir. Bunun yanında aşağıdaki semptom ve bulgular göğüs kanseri açısından uyarıcı niteliktedir:
-Memede kitle; bilhassa hayli sert, hareketsiz, sistemsiz sonlu, genellikle ağrısız
-Memede ağrı
-Meme cildinde kızarıklık, hassasiyet
-Meme ucundan akıntı; şeffaf yada kanlı akıntı gelmesi
-Meme ucu cildinin soyulması, kuruması, kabuklanması yahut egzama gibisi döküntü olması
-Meme biçiminde yahut boyutunda açıklanamayacak halde bozulma yahut değişim
-Meme ucunun içe dönmesi
-Koltuk altında şişlik yahut kitle hissedilmesi (elegelen lenf bezleri)
Memenin ergenlikten sonra tüm bayanlar tarafından aralıklı muayene edilmesi erken teşhis açısından son derece kıymetlidir. Göğüs dokusunun dört farklı kadrandan elle muayene edilmesi bu bakımdan faydalıdır.
Meme dokusunda hissedilen her kitle kanser manasına gelmez. Göğüste çeşitli nedenlerle ortaya çıkan kistler, fibrokistik değişiklikler yahut âlâ huylu tümörleri de kitle olarak algılanabilir. Bununla birlikte kanser açısından ayrımının yapılabilmesi için bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.
KENDİ KENDİNE GÖĞÜS MUAYENESİ NASIL YAPILIR?
Kendi kendine göğüs muayenesi için öncelikle adet döngüsünün hakikat formda takip edilmesi gerekir. Öncelikle her aylık döngünün birinci günü 1. gün olarak kabul edilir ve bugünden sonraki 5. gün ile 14. gün ortasında bir gün belirlenerek göğüs muayenesi için devamlı olarak tıpkı gün tercih edilir.
Örneğin birinci muayene için o ayki adet takviminde kanamanın başlangıcından sonraki 9. günü seçilmişse öteki aylarda da yeniden birebir biçimde adet kanamasının başlangıcından itibaren 9 gün sayılmalı ve muayene o gün tekrarlanmalıdır. Kişi menopoz periyodunda ise her ayın belirli bir gününü kendi kendine göğüs muayenesi için seçebilir.
Muayene öncesi bedenin üst kısmındaki giysiler büsbütün çıkarılmalıdır. Ayna karşısında kollar sırası ile üste hakikat kaldırılarak göğüs dokusundaki çıkıntı, gerginlik, göğüs başında çekilme, yara, renk değişikliği üzere bulgular değerlendirilmeli ve her iki göğüs tüm bu özellikler açısından karşılaştırılmalıdır.
Bir sonraki kademede kollar öne gerçek uzatılır ve bu durumda her iki göğüs ortasındaki form değişikliği olup olmadığı kıymetlendirilir. Daha sonra eller bel hizasında konumlandırılır ve omuzlar dik konumda tutularak göğüslerin aynaya yansıyan imajı denetim edilir. Bu kademeler tamamlandıktan sonra el ile muayene prosedürü uygulanır.
Muayene edilecek olan göğüs, sağ göğüs ise sağ kol dirsekten bükülerek başın üzerine koyulur ve sol elin ikinci, üçüncü ve dördüncü parmak uçları göğüs dokusunda dairesel hareketlerle gezdirilir. Sol göğüs muayenesinde ise sol kol başın üzerine yerleştirilmeli, göğüs dokusunda gergin bir görünüm elde edilmeli ve daha sonra sağ el parmak uçları ile göğüs dokusu değerlendirilmelidir. Göğüste saptanan kitlelerin yaklaşık %90’ı patolojik özellik taşımayan yağ bezesi usulünde oluşumlardır fakat her durumda doktor muayenesine ve mamografi üzere ayrıntılı görüntüleme metotlarına başvurulması gerekir.
MEME KANSERİNDEN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Meme kanserinden büsbütün korunmak kelam konusu değil. Sigara ve alkolden uzak durmak, sağlıklı beslenmek, antrenman yapmak üzere değiştirilebilir faktörler ile görünme sıklığı azaltılabilir.
News
