ABD Kongresi’nin en güçlü isimlerinden Demokrat Partili Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi dün Tayvan’dan ayrılarak Güney Kore’ye hareket etti. Tayvan adasını bir modülü kabul eden Çin Halk Cumhuriyeti’nin son sert reaksiyonunun gölgesinde evvelki gece başlayan ziyarette Pelosi, Tayvan’ı asla yalnız bırakmayacakları bildirisini vererek, “Amerika’nın Tayvan’la dayanışması bugün hiç olmadığı kadar büyük değer taşıyor. Biz de buraya bu iletisi getirdik” dedi. Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen de ülkesine yönelik askeri tehdidin arttığını lakin Çin karşısında geri adım atmayacaklarını söyledi.
ÇİN: ‘CEZALANDIRILACAKLAR’
Çin ise Tayvan adasının etrafını sararak altı alanda gerçek mühimmat ile hafta sonuna kadar sürecek bir dizi askeri tatbikat başlattı. Bu tatbikatları ‘gerekli ve haklı’ olarak niteleyen Pekin idaresinden en sert yansıyı Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi lisana getirdi. Wang, “Bu tam bir maskaralıktır. ABD, kelamda ‘demokrasi’ ismi altında Çin’in egemenliğini ihlal ediyor. Çin’i taciz edenler cezalandırılacaktır” sözlerini kullandı.
TAYVAN’DAN SERT TEPKİ
Tayvan Savunma Bakanlığı, evvelki gün 21, dün ise 27 Çin savaş uçağının hava savunma alanlarını ihlal ettiğini bildirdi. Çin ordusu tarafından yayınlanan koordinatlara nazaran, Çin tatbikat bölgeleri kimi noktalarda Tayvan kıyı şeridinin 20 kilometre (12 mil) yakınında bulunuyor. Savunma Bakanlığı Sözcüsü Sun Li-fang dün düzenlediği basın toplantısında, “Çin’in tatbikatlarından kimileri (Tayvan’ın) karasularını ihlal ediyor. Bu, memleketler arası sisteme meydan okuyan irrasyonel bir harekettir” dedi. Japonya, dün Çin’e tatbikatlarla ilgili kaygılarını lisana getirdi. Güney Kore de, bölgesel barış ve istikrarı korumak için diyalog davetinde bulundu. Singapur, Malezya ve Tayvan’dan sonra Pelosi dün Güney Kore’ye geçti.
PELOSİ, TİANANMEN’DE PANKART AÇMIŞTI
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi, Tayvan’a ziyaretiyle bir anda memleketler arası gündemin bir numarasına oturdu. Lider ve Lider Yardımcısı’ndan sonra ABD Başkanlık Veraset Çizgisi’nde üçüncü sırada olan Pelosi, 5 çocuğu üniversite yaşlarına geldikten sonra 47 yaşında siyasete atıldı.
* Pelosi 1987’de hayatını kaybeden bir Demokrat parlamenter koltuğu için yapılan seçimi kazandı ve o günden bu yana San Francisco bölgesini Kongre’de temsil ediyor.
* İtalyan-Amerikan kökenli bir aileden gelen 82 yaşındaki siyasetçi, üç periyottur Temsilciler Meclis Lideri ve Çin’e karşı da katı tavrıyla biliniyor.
* 1991’de Çin ziyareti sırasında mihmandarları atlatıp Tiananmen Meydanı’na gidip üzerinde “Demokrasi için ölenler anısına” yazan bir pankart açmıştı. Çin’de 1989 ilkbaharında başşehir Pekin’deki Tiananmen Meydanı’nda toplanan demokrasi yanlısı göstericiler askeri müdahale ile bastırılmış, binlerce kişi ölmüştü.
* Pelosi’nin sonraki yıllarda da Çin idaresini insan hakları ihlalleriyle suçlayan faaliyetleri devam etti.
NEW YORK TİMES YAZDI: TAYVAN, UKRAYNA OLUR MU
Çin’in hak tez ettiği Tayvan ile yaşadığı son kriz, akla Rusya-Ukrayna münasebetini getirdi. Tayvan ve Ukrayna sıkıntıları birbirine benzese de ayrılan noktaları da var. Amerikan New York Times gazetesinde yer alan bir tahlile nazaran ABD’li yetkililer, Çin’in Ukrayna’yı yakından takip edip Tayvan’da mümkün senaryolara karşı plan ve hazırlık yapıyor. Buna nazaran Rusya da Çin de toprak talebinde bulunuyor. Rusya kara harekâtı başlatmıştı, Çin’in deniz ve hava harekâtı yapması gerekiyor.
TEKNOLOJİ FAKTÖRÜ
Olası bir Tayvan savaşının da Ukrayna üzere orta vadeli bir silahlı çatışmaya dönebileceği öngörülüyor. Ayrıyeten Tayvan’ın mikroçip üretici olması vesilesiyle krizin dünyayı bu kere teknolojik istikametten vurabileceği yorumları yapılıyor. Rusya’da Putin idaresi, Ukrayna’yı tarihî olarak eski Rus medeniyetinin bir modülü olarak görürken, Tayvan’ın bugünkü statüsü ise Çin’de komünistlerin iktidara geldiği 1949’da rakiplerinin ada olan Tayvan’a çekilmesinden kaynaklanıyor. Komünist önder Mao Zedong’a yenilen Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının adada devam edeceğini belirterek bağımsızlık ilan etmişti. Çin ise Tayvan’ın bu tek taraflı kararını tanımıyor.
News
