Rusya lideri Putin’in 70 yıllık hayatına damga vuran 7 dönüm noktası

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, 7 Ekim 1952 doğumlu, yani bugün 70 yaşına basıyor.

İngiliz siyaset bilimci Mart Galeotti, Putin'in 70 yıllık hayatındaki 7 değerli dönüm noktasını BBC News için kaleme aldı. İşte Galeotti'nin yorumlarıyla genç Vladimir'in "Vladimir Putin" haline gelmesinde tesirli olan 7 olay...

1964 - JUDOYA BAŞLADI

İkinci Dünya Savaşı sırasındaki 872 günlük kuşatmanın izlerini taşımakta olan Leningrad kentinde doğmuş olan genç Vladimir okul hayatı boyunca daima huysuz ve doğuşçu bir çocuk olarak tanındı. Hatta o yıllardaki en yakın arkadaşının aktardığına nazaran, "Kavgaya girerken karşısında kim olduğuna hiç bakmazdı zira hiç korkmazdı".

Leningrad sokakları çetelerden geçilmiyordu. Bu ufak tefek ancak gözü pek çocuk, hasımları karşısında öne geçmesine yardımcı olacak bir maharete muhtaçlığı olduğunu biliyordu.

O nedenle 12 yaşındayken evvel Rusya'ya mahsus bir savunma sporu olan 'sambo'ya akabinde da judoya başladı.

Kararlı ve disiplinli bir atletti. 18 yaşına geldiğinde judoda siyah nesil sahibi oldu ve ulusal gençler şampiyonasında üçüncülük elde etti.

Takip edenlerin bildiği üzere, judodaki başarısı Putin'in yıllardır dikkatle inşa ettiği sert erkek imajının en kıymetli ayaklarından birini oluşturuyor. Lakin judonun Putin'in hayatındaki değeri bununla hudutlu değil; tıpkı vakitte dış dünyanın tehlikelerine karşı her vakit hazır olmayı savunan hayat ideolojisinin de bir kesimi.

Putin'in biyografilerinde sık sık karşımıza çıkan şu kelamını de unutmayalım: "Eğer arbede kaçınılmazsa evvel sen vurmalısın. O kadar sert vurmalısın ki rakibin ayağını bile kaldıramamalı."

1968 - KGB'YE İŞ BAŞVURUSU YAPTI

Leningrad'ın Liteyniy Prospekt isimli geniş caddesinin 4 numarasında bulunan ve kentin en yüksek binası olan Bolşoy Dom (büyük ev) KGB'nin siyasi polis kolunun merkezi olarak hizmet veriyordu.

Vatandaşların rahat rahat girip çıkmak şöyle dursun, mümkün olduğunca uzak durmaya çalıştığı bir binaydı Bolşoy Dom. Hatta Stalin devrinde burada sorgulanan o kadar çok kişi gulag'lara (çalışma kampı) gönderilmişti ki halk ortasında bu yüksek binanın bodrum katından Sibirya'nın görülebildiğine dair espriler bile yapılır olmuştu.

Genç Vladimir, 16 yaşındayken o binanın kapısından girdi, kırmızı halılarla kaplı resepsiyonda ilerleyip istişarede bekleyen görevliye "Buraya nasıl katılabilirim?" diye sordu. Karşısındaki gencin bu sorusunun latife olabileceğini düşünen görevliden "Önce askerlik yapman ya da bir üniversiteden mezun olman gerek" cevabını aldığında ise "Hangi kısmı okusam daha uygun olur?" diye sormayı ihmal etmedi.

Aldığı karşılık "hukuk"tu. O andan itibaren hukuk fakültesini muvaffakiyetle tamamlamaya odaklanan Putin, mezun olduktan sonra KGB'ye katıldı.

Putin için KGB, çetelerle dolu Leningrad sokaklarının en güçlü çetesiydi. Parti ilişkisi olmayanlara bile güvenlik ve ilerleme imkânı sağlayan bir kurumdu.

Aynı vakitte bir şeyleri değiştirip ülkesinin ve halkının geleceğinde fark yaratmasına da imkân sağlayan bir işti bu. İlerleyen yıllarda gençliğinde severek izlediği casus sinemalarıyla ilgili olarak, "Bir casus binlerce kişinin yazgısına karar verebiliyor" diyecekti.

1989 - ÖFKELİ KALABALIK ETRAFINI SARDI

Ne var ki büyük umutlarla adım attığı KGB mesleği, Putin'in beklediği üzere gitmedi. Kötü bir çalışan değildi lakin çok fazla yükseleceğe de benzemiyordu. Tekrar de büyük bir eforla Almanca öğrendi ve 1985 yılında KGB'nin Dresden'de bulunan bağlantı ofisine tayin oldu.

Putin'in Almanya'daki hayatı epey rahat ve keyifli giderken Kasım 1989'da Doğu Almanya rejimi akıl almaz bir süratle yıkılmaya başladı.

5 Aralık günü öfkeli bir kalabalık, Dresden'de bulunan KGB binasının etrafını sardı. Putin can havliyle en yakın Kızıl Ordu garnizonunu arayıp müdafaa istedi. Telefonun öbür ucundaki çaresiz sesten, "Moskova'dan buyruk gelmedikçe hiçbir şey yapamayız ve Moskova'dan hiç ses yok" yanıtını aldı.

Putin merkezi gücün apansız çökmesinin ne kadar korkutucu bir şey olduğuna Dresden'de şahit oldu. Bunun sebebinin Sovyetler Birliği başkanı Mihail Gorbaçov'un bir yanılgısı olduğunu düşünüyordu. Gorbaçov, karşısına çıkan muhalefete süratle ve kararlılıkla karşılık vermemişti. Putin tıpkı yanılgıyı asla tekrarlamamaya yemin etti.

1992 - 'PETROL KARŞILIĞI GIDA' PROGRAMININ ARABULUCULUĞUNU YAPTI

Sovyetler Birliği'nin çöküşünün akabinde KGB'den ayrılan Putin yeni ismi St. Petersburg olan kentin reformcu belediye liderinin yanında çalışmaya başladı.

Ekonomi özgür düşüş halindeydi. Putin'e kentin halkının hayatını kolaylaştıracak bir muahedeyi yürütme misyonu verildi: 100 milyon dolar kıymetinde petrol ve metal karşılığında besin tedarikini sağlamak.

Ancak bu mutabakatın halkın hayatına pek tesiri olmadı. Hatta muahedeye ait bir soruşturma kapsamında 100 milyon doların Putin'in, arkadaşlarının ve kentte faaliyet gösteren çetelerin kasasına gittiği öne sürüldü. (Soruşturma belgesi kısa mühlet içinde kapatıldı.)

90'lı yıllarda Putin siyasi nüfuzun paraya çevrilebilecek bir paha olduğunu öğrendi.

2008 - GÜRCİSTAN'IN İŞGALİ

Putin, 2000 yılında Rusya devlet lideri olduğunda Batı'yla olumlu bir bağlantı kurmayı umuyordu. Bu alakanın şartlarını Rusya belirleyecekti. Bir vakitler Sovyetler Birliği toprağı olan ülkelerin Rusya'nın tesir alanında kalması da bu şartlardan biriydi.

Ancak Rus başkanın iyimserliği kısa mühlet içinde evvel hayal kırıklığına akabinde da öfkeye dönüştü. Putin Batı'nın Rusya'yı aktif bir biçimde yalnızlaştırmaya ve alçaltmaya çalıştığına inanmaya başladı.

Gürcistan Devlet Lideri Mihail Saakaşvili'nin ülkesini NATO üyesi yapmaya kararlı olduğunu açıklaması Putin'i daha da öfkelendirdi. Gürcistan'ın Rusya dayanaklı ayrılıkçı bölge Güney Osetya üzerinde tekrar denetim sağlama tarafında adımlar atması da Putin'e harekete geçmek için gereksinim duyduğu ortamı sağladı.

Rus güçleri Gürcistan ordusunu 5 gün içinde yerle bir etti ve Saakaşvili'yi bir barış mutabakatı imzalamaya zorladı.

Bu durum Batı'yı öfkelendirdi lakin bir yıl içinde ABD Lideri Barack Obama, Rusya'yla bağları "sıfırlama" teklifini getirdi. Üstüne bir de Moskova 2018 Dünya Kupası konut sahipliği ile onurlandırıldı.

Bütün bunlar Putin için yanlışsız hareket ettiğini gösteren işaretlerdi: Zayıf ve tutarsız Batı dünyası başta oflayıp poflasa da kararlı irade karşısında eninde sonunda geri adım atıyordu.

2011-2013 - MOSKOVA PROTESTOLARI

2011 yılında gerçekleşen parlamento seçimlerine hile karıştığı tarafındaki yaygın inanç protestolara neden oldu. Putin'in 2012'de yapılacak başkanlık seçimlerinde yine aday olacağını açıklaması bu protestoları daha da alevlendirdi.

Adını göstericilerin toplandığı meydandan alan Bolotnaya Protestoları, halkın Putin'e yönelik muhalefetinin bugüne kadarki en büyük yansıması oldu.

Putin şovların Washington tarafından başlatıldığını ve yönetim edildiğine inanıyor ve direkt ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ı suçluyordu.

Bu protestolar Putin'i Batı'nın kendisinin sonunu getirmek istediğine yönelik inancını daha da kuvvetlendirdi. Artık savaş başlamıştı.

2020-2021 - KORONAVİRÜS KAPANMALARI

Covid-19'un bütün dünyayı kasıp kavurduğu günlerde, Putin kuralları çok keskin bir karantinaya girdi. Kendisiyle görüşecek herkesin, müdafaaların kontrolü altında 15 gün evvelce izolasyona girmesini talep ediyordu. Bu şahıslar toplantı öncesi de mikropları öldüren ultraviyole ışınlar altından geçiyor ve üstlerine dezenfektan sıkılıyordu.

Bu sıkı kurallar, Putin'in yüz yüze görüştüğü müttefiklerinin ve danışmanlarının sayısını uygunca azalttı. Geriye yalnızca her şeye evet diyen ve en az Putin kadar sert görüşlere sahip olan birkaç kişi kaldı.

Alternatif görüşlere maruziyeti gitgide azalan, ülkesinin geri kalanıyla bağı gitgide zayıflayan Putin bütün varsayımlarının yanlışsız, bütün ön yargılarının makul olduğunu düşünmeye başladı. Ukrayna işgalinin tohumları da bu türlü atıldı.

BBC News'de Mark Galeotti imzasıyla yayımlanan "Vladimir Putin at 70: Seven pivotal moments that made him" başlıklı haberden derlenmiştir.