Tolga Han: Türkiye’de dansa dair ilklerin ismi oldum

Türkiye’de dansın tanınması ve sevilmesini sağlayan isimlerden biri elbet Tolga Han’dır.

Açtığı dans okullarından sonra Türkiye Dans Sporları Federasyonu’nu da kuran Tolga Han, dansa nasıl başladığını şöyle anlatıyor:

“Adana, Ceyhan’da mazbut bahçeli bir meskende büyüdüm. Hükümet binasının parkı vardı. Orada benden büyüklerin parendeler attığını ve dans ettiklerini görürdüm. 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’nda jimnastik kümelerinin şovlarını ben de parka giderek kendi kendime yapmaya başladım. Ortaokula başladığımda çabucak jimnastik takımına girdim. Vücut eğitimi öğretmenimiz jimnastik grubu kurdu. O yıl Öztürk Serengil’in başrolündeki ‘Abidik Gubidik Twist’ sinemasını izledim. Orada twist yapmayı öğrendim. Dansa birinci adımı bu türlü attım. Dansımı kendi kendime geliştirdim. Doğum adım Mustafa Çinkitaş. Twist Mustafa diye lakap taktılar bana. Sanatla iç içe bitirdik okulu. Kendi kendimize geliştirdik. Bende demek ki Allah vergisi bir şeydi dans. 70’li yılların başında İstanbul’a üniversite okumaya geldiğimde içimde, dansı Türkiye’de yaygınlaştırma fikri oluştu. Üniversitede birinci aradığım işte karşıma bir dans stüdyosunun numarası çıktı. Beyoğlu’nda bir stüdyoda işe başladım. Eski hocalardan eğitim aldım. O vakit free style yani disko dansını geliştirdim.”

Tolga Han, birinci defa prefosyonel olarak Füsun Önal’la çalıştığını söylüyor:

“İlk koreografilerini ben yaptım. Ondan sonra Seyyal Taner’le devam ettim. O sırada Türkiye’de birinci defa Hey mecmuası büyük bir dans müsabaka yaptı. Orada heyet olmam için teklif aldım.”

Sanatçı, “Türkiye’de dansa dair neleri değiştirdiniz” sorusuna şu cevabı veriyor:

“Neyi değiştirmedim ki! 2 yıl stüdyoda çalıştıktan sonra kendi yerimi açtım. Ama o periyot sağ-sol sorunu çok fazla arttı. Dans üniversitelerden uzaklaşınca, toplumun içinde de uzaklaşmaya başladı. Zira üniversitelerin kendi içinde yaptıkları çay partileri olurdu. Bilhassa Anadolu’dan gelenler dans etme gereksinimi duydukları için dans eğitimi alırdı. 1978’den sonra TRT’de Tolga Han olarak program yapmaya başladım. ‘Merhaba Müzik’le Nükhet Duru, Halit Kıvanç, Adile Naşit, Erol Evgin’le de birinci sahneye adımımı attım. Atış o atış orada da kaldım. Çalışkan da bir beşerim alışılmış, peşini bırakmadım. Türkiye’de dansla ilgili aklınıza birinci gelen ne varsa hepsini ben yapmışımdır. Londra’ya dünya disko şampiyonasına gittim. Dönünce de medyanın büyük bir ilgisiyle karşılaştım. Bir marka böylelikle doğmaya başladı.”

İdolüm Öztürk Serengil’di kuponla dansı öğrettim

Tolga Han, ilhamının Öztürk Serengil olduğunu söylüyor:

“Daha sonra da John Travolta, sinemalarından ötürü Londra’ya gittiğimde bir gün sinemadan çıkmadan birebir sineması 10 defa izledim. Yurtdışına her gittiğimde dans okullarına uğradım, bir şeyler öğrenmek için. Fakat gittiğim her yerde öğretmen ben oldum.”

Tolga Han, hevesini kırmak isteyenlerin olmadığını lisana getiriyor:

“Ben hiç hayal kurmadım, hayatın akışına uydum. 1980 yılında Ankara Başşehir Gazinosu’nda TRT’nin yıl dönümü kutlanıyordu. O vakit ihtilal olmuş, bir paşa, TRT’nin başına gelmişti. Ben dansçı kızları TRT’de mayolu dans ettirdiğim için ambargo yemiştim. Bu paşa, beni gazinodaki özel gecede izledikten sonra TRT’ye dönmemi istedi. Her hafta sonu bir şey öğretiyorduk ekranda. Gelişmem, orada yaptığım programlar sayesinde oldu.”

Sanatçı, dans kasetleri sayesinde 90’larda dans etmeyi öğrettiğini belirtiyor:

“Hürriyet Gazetesi kuponla kasetlerimi veriyordu. Çok kolay bir dans yaptım ki beşerler kaçmasın, öğrensin diye. O kasetler Türkiye’de dansı en batıdan en doğuya kadar yaydı.”

Kızım dünya şampiyonasına katılacak
Tolga Han, etkin olarak Türkiye Dans Sporları Federasyonu başkanlığı vazifesini üstleniyor ve yeni jenerasyonlara dansı sevdirmeye devam ediyor. 75 yaşındaki sanatçı bir gününün nasıl geçtiğini şöyle anlatıyor:
“Ortaokul son sınıfa giden kızımı okula bırakıyorum. Akabinde Türkiye Dans Sporları Federasyonu’nun günlük çalışmalarını hallediyorum. Öğle yeniden kızımla ilgileniyorum. O da break dans sportmeni ve Türkiye şampiyonu. Breaking olimpik bir branş oldu. Kızım hip hop ile başladı ve breaking’e geçti. Yakında da dünya şampiyonasına katılacak.
Dans Sporları Federasyonu’nda kurumsallaşma aşamamızı bugüne kadar 9 branş haline getirdik. Her branşı içerisinde barındıran dünyadaki az federasyonlardan biriyiz. Kuzey Makedonya’da bir Avrupa şampiyonası yapıldı. Balede Avrupa şampiyonu çıkardık. Hip hop, street dans, Arjantin tango kurmuş olduğumuz branşlar.”
Sanatçı, şu an yalnızca bir okulu olduğunu söylüyor:
“Şu an okulumun olması benim için hiçbir şey tabir etmiyor. Türkiye’deki bütün dans okullarının ağabeyiyim. Eşim ve kızım dansı çok sevdiği için kendime ilişkin bir okulum var. Federasyon lideri olduğum için rakip yaratmaya gerek yok. Bizim işimiz sanat yüklü olduğu için topluma yansıması şahsilik gerektiriyor. Spor, sanat ve kültürün iç içe olduğu bir yer, ticarethane değil ki dans okulları. Dansın yatırımı maddesel olmaz. Dansın ticareti olmaz. Ben, binlerce dans eğitmeni yetiştirdim. Hayatım dans olduğu için 90 yaşıma geldiğimde de yazacağım bunları.”

Edis dansıyla gençlere ilham oluyor
Tolga Han, dansını beğendiği ünlü isimleri şöyle lisana getiriyor:
“Türkiye’deki sanatçı arkadaşlarımız yanlarına aldıkları dansçılarla birlikte dans edecek pozisyona gelmek için çok fazla vakit ayırmıyor. Birkaç yeni isim var. Edis bu hususta başarılı ve gençlere ilham veriyor. Aleyna Tilki de... Demet Akalın, kendisi dans etmese de takımlarla çıkıp dansa katkı sunuyor. Sanatkarların dansla ilgisinin görsel olarak uygun olması için gösteri kümesi olmalı.”
SEZEN’İN BURNU KAN İÇİNDE KALDI
“Seyyal Taner, gelmiş geçmiş sahnede en düzgün dans eden sanatçıdır. Sezen Aksu ile de bir devir dans ettim. Akrobatik rock’n roll yaptım onunla. Bir kez ayağım kaydı ve Sezen’e çarptım ve burnu sürtüldü. Kan içinde kaldı. Dans etmek ses sanatkarı için kolay bir şey değil. Çok çalışılması gerek ve emek isteyen bir şey. Ancak hepsini kutluyorum. En azından bu kanıyı geliştirmek için efor sarf edip gelecek kuşaklara örnek oluyorlar.”

Sahneden düştüm Cüneyt Arkın yardım etti
Tolga Han, “Dans ederken nasıl hissediyordunuz?” sorusuna şu cevabı veriyor:
“Gözüm hiçbir şey görmüyordu, hâlâ o denli. İzmir Fuarı’nda bir gecede 3 başka yerde dans ettim. Bir sahneyi T üzere yapmışlardı. Sanatkarlar sahneye çıktıklarında halkı selamlamak için orayı kullanıyordu. T’nin uzun tarafına gidip art geriye yürüyerek halkı selamladım. O sırada düştüm. Cüneyt Arkın da sahne alıyordu. Tabip olduğu için çabucak beni denetim etti. Boynuma boyunluk taktı. Acıdan yatakta yatamıyordum fakat ne vakit performans için sahneye çıksam ne ağrım kalıyordu ne de bir şey. 45 dakika gösteri yapıyorsun fakat o sırada güya yine doğmuş üzeresin.”
Sanatçı, Türkiye’ye dansı spor olarak gösterdiğinin altını çiziyor:
“Dansı spor olarak gösterdim. 2000 yılına gelindiğinde sahne performanslarım azaldı ve ne yapabilirim diye düşündüm. Ulusal Eğitim Müdürlüğü müfredat yazmamı önerdi. O vakit dünyadaki değerli dansçıların görüntülerini izleyerek bir müfredat hazırladım. Talim terbiye kurulana gönderdim ve onaylandı. Birinci kurumsal çalışmam o denli başladı. O sırada Tolga Han ve Dans Kümesi imajını tam olarak oturtmaya başlamıştık.”

Kolbastıyı spor
haline getireceğiz
Dans dünyada en az dinlenilen müzik kadar izleyicisi olan bir kültür, sanat, spor... Dansın olimpiyatlara gireceğini söyledim ve girdi. Olimpiyatlarda spor, sanat ve kültür iç içe yapılacağını söyledim. Bu da gerçekleşti. Kolbastıya koreografi ve müfredat yazdım. Türkiye’den bir dansın spor olarak tanınması açısından. Ama milletlerarası federasyona koymak ve yaygınlaştırmak için dayanak göremedim.

Toplumun dansı kabul etmesini sağladım
Türkiye’de olmayan bir şeyi var ettim. Türk toplumunun dansı kabul etmesi için televizyon programlarının hepsinde akrobasi yaptım. Noktayı koyduğum dans breaking oldu. Ben hayatı o kadar süratli yaşadım ki hiç geriye bakmadım. Hayatımda pişman olduğum bir şey olmadı. Çok tanınan olduğumda daha evvel neysem motamot o denli devam ettim. Dansa dört elle sarıldım.