TZOB’dan gıda israfı uyarısı: Mücadele tarladan başlamalı
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, yazılı açıklamasında, dünyada ve Türkiye'deki besin israfına dikkati çekti.
Dünya nüfusunun süratle arttığını vurgulayan Bayraktar, kentleşme, endüstrileşme, turizm ve ulaşım bölümlerindeki gelişmelerin tarım alanlarının daralmasına yol açtığını bildirdi.
Bayraktar, nüfus artışıyla besine talebin daha da artacağına işaret ederek, besin güvenliğinin, tarım siyasetlerinin odak noktası olmaya devam edeceğini belirtti.
Dünya Besin ve Tarım Örgütü bilgilerine nazaran 828 milyondan fazla insanın açlıkla gayret ettiğini kaydeden Bayraktar, "2050'ye kadar artan nüfusu besleyebilmek için mevcut üretimin yüzde 60 oranında artırılmasına muhtaçlık vardır.
Gıda güvenliğini sağlamada kayıp ve israfın azaltılması da en az verimlilik kadar değerli. Büyük emek ve kaynak harcanarak üretilen her eserin bir gramı dahi ziyan edilmeyecek kadar pahalıdır. Kültürümüzde israfın güzel karşılanmaması, dinimizde israfın haram sayılması bu anlayışın sonucudur" değerlendirmesinde bulundu.
Bayraktar, Birleşmiş Miletler Etraf Programı (UNEP) tarafından hazırlanan Besin İsrafı Endeksi Raporu'na nazaran, 2019'da 931 milyon ton besin israfı olduğunu söz ederek, israfın yüzde 61'inin meskenlerde, yüzde 26'sının besin hizmeti veren işletmelerde, yüzde 13'ünün ise besin satıcılarında meydana geldiğini aktardı.
Türkiye'de de bilhassa yaş zerzevat ve meyvenin, tarladan sofraya ulaşıncaya kadar kayıplara uğradığının altını çizen Bayraktar, bilhassa hasat sonrasında taşıma, koruma ve pazarlama basamaklarında da kıymetli kayıplar yaşandığını vurguladı.
Bayraktar, besin üretiminde tarım kesiminin değerine işaret ederek, ziraî üretimin sürdürülebilirliği için kesimin olumlu ayrımcılık yapılarak desteklenmesi gerektiğini belirtti.
İsrafla çabaya tarladan başlanması gerektiğini lisana getiren Bayraktar, şöyle devam etti:
"Üreticilerin öncelikle yetiştirme ve hasat teknikleri konusunda bilgilendirilmesi gerekiyor. Üreticiden tüketiciye kadar uzanan zincirin halkalarının ıslah edilmesi koşuldur.
Tarımda kültürel süreçlerden yetiştirme tekniklerine, hastalık ve zararlılarla uğraşa, hasada, depolama, paketleme ve pazara ulaştırmaya, tüketicinin şuurlu tüketimine kadar her basamakta israfı en aza indirecek uygulamalara öncelik verilmeli, yatırımlar buna nazaran yapılmalı, toplumlar buna nazaran örgütlenmelidir. Bu maksatla soğuk hava depolarının sayısı ve kapasitesi yükseltilmeli ve bu tesislere verilen takviyeler artırılarak devam etmelidir.
Aslında besin kaybı ve israfının önlenmesine yönelik çalışmaları besin zincirindeki tüm paydaşlar için yarar sağlayacaktır. Bu kapsamda, ziraî eserleri işleyen fabrikaların kaliteli esere ulaşımının sağlanması ve perakende noktalarına erişmede kullanılan nakliye şartlarının uygunlaştırılması üzere tahliller besin kayıplarının azaltılmasını sağlayabilir."
Bayraktar, tüketicilerin besin israfına mahal vermemek için yapması gerekenler olduğuna dikkati çekerek, tüketicinin eseri, kayba ve israfa uğratmayacak ölçüde gereksinimi kadar satın alması gerektiğini söz etti.
Tüketicilerin başta zerzevat, meyve olmak üzere eserleri uygun saklama ve kullanma kurallarına nazaran vaktini geçirmeden değerlendirmesi gerektiğini vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:
"Alışverişe gitmeden evvel meskendeki yiyecekleri gözden geçirerek bir alışveriş listesi yapmalı, gereksiniminden fazlasını almamalıdır.
Muhtaçlığın üzerinde ekmek alınmamalı, bayatlayan ekmekler uygun biçimde değerlendirilmelidir. Meskende yahut lokantalarda yemek küçük porsiyonlar halinde servis edilmeli, yenebilecek kadar alınmalı, tabakta yemek bırakılmamalıdır.
Sipariş edilen yemeğin fazla gelmesi durumunda kalanların paketlenmesi talep edilmelidir.
Birlik olarak kayıp ve israfın önlenmesi konusunda çalışmalar yapıyoruz. Konut sahipliğimizde düzenlenen panel ve toplantılarda israf konusunu tüm boyutuyla ele aldık ve raporlar hazırladık. Üretim kayıpları ve israfla ilgili eğitimler verdik, bu eğitim çalışmalarına devam edeceğiz."